Liệt dây thanh

Liệt dây thanh xảy ra khi thần kinh chi phối cơ quan phát âm bị gián đoạn, nó gây liệt các cơ của dây thanh. Khi dây thanh bị liệt nó còn ảnh hưởng tới khả năng nói và thở bởi vì như chúng ta đã biết dây thanh còn làm nhiều chức năng nữa ngoài việc phát âm như: bảo vệ đường thở, ngăn chặn đồ ăn thức uống và thậm chí cả nước bọt vào trong đường thở.

Có rất nhiều nguyên nhân gây liệt dây thanh trong đó có thể do phẫu thuật gây tổn thương thần kinh hoặc có thể do ung thư, nhiều khi nguyên nhân có thể do virus hoặc do rối loạn thần kinh.

Cấu tạo của dây thanh gồm hai nếp cơ nằm ngay vị trí lối vào của đường thở. Khi phát âm, hai nếp cơ khép lại chạm nhau ở đường giữa, rung lên và tạo ra âm thanh. Trong khi nghỉ, hai dây thanh ở vị trí mở ra và lúc này bạn cơ thể thở vào được.

Trong hầu hết các trường hợp thường chỉ là liệt dây thanh một bên. Nếu cả hai dây thanh đều liệt bệnh nhân sẽ rất khó nói hoặc rất khó thở và ảnh hưởng đến cả nuốt nữa.

Các dấu hiệu và triệu chứng gây liệt dây thanh gồm:

• Khó thở
• Khàn tiếng
• Thở có tiếng rít, khò khè
• Giảm hoặc mất cường độ âm thanh
• Sặc hoặc ho khi nuốt thức ăn đồ uống
• Thở nhanh khi nói

Nguyên nhân:

Khi liệt dây thanh, thần kinh chi phối cho hoạt động của thanh quản bị gián đoạn gây liệt cơ dây thanh, nhiều khi rất khó để phát hiện được nguyên nhân. Các nguyên nhân gây liệt dây thanh gồm:

• Tổn thương dây thanh sau phẫu thuật: Phẫu thuật ở cổ hoặc phần trên của ngực có thể gây tổn thương thần kinh chi phối cho họat động của dây thanh: như phẫu thuật tuyến giáp, thực quản, cổ và ngực.
• Chấn thương cổ và ngực
• Đột quỵ: Đột quỵ gây gián đoạn cung cấp máu cho não, và gây tổn thương một phần não truyền tín hiệu thần kinh xuống thanh quản.
• U: có thể ác tính hoặc lành tính gây chèn ép cơ, sụn và thần kinh chi phối thanh quản gây liệt.
• Nhiễm trùng: Một số virus có thể gây tổn thương thần kinh chi phối thanh quản.
• Bệnh lý thần kinh: NHư bệnh Parkinson, thường chỉ gây yếu dây thanh và ít khi gây liệt hoàn toàn dây thanh.

Những yếu tố nguy cơ:

• Nữ: thường dễ liệt dây thanh hơn nam
• Phẫu thuật: đặt ống nội khí quản, phẫu thuật vùng cổ ngực.
• Bệnh lý thần kinh: Parkinson, bệnh xơ hóa rải rác.

Biến chứng:

• liệt một bên thường chỉ gây khàn tiếng, khó phát âm hoặc khó thở nhẹ.
• Liệt hai bên: nếu dây thanh ở vị trí khép thì bệnh nhân có thể nói được nhưng khó thở rất nhiều, có thể gây ngừng thở. Nếu hai dây thanh liệt ở vị trí mổ thì bệnh nhân có thể thở được nhưng không nói được, có thể bị sặc thức ăn và nước uống, đôi khi cần cấp cứu.

Chẩn đoán:

• Nội soi: Nội soi thanh quản cho biết hoạt động đóng mở của dây thanh, phát hiện liệt một cách dễ dàng, là liệt một bên hoặc hai bên, liệt cơ mở hay cơ khép.
• Điện cơ dây thanh quản: Phát hiện mức độ của liệt và phương pháp điều trị nào là tốt nhất.
• Kiểm tra máu, X quang, CT, MRI cổ ngực: vì có rất nhiều bệnh có thể gây liệt dây thanh nên cần có thêm xét nghiệm để phát hiện nguyên nhân.

Điều trị:

• Điều trị liệt dây thanh gồm điều trị nguyên nhân, điều trị triệu chứng, điều trị giọng nói và điều trị phẫu thuật.
• Điều trị giọng nói: Bao gồm tập luyện để làm tăng cường sức mạnh của dây thanh, tăng cường khả năng thở trong khi nói, ngăn chặn sự căng cơ xung quạnh phần dây thanh bị liệt và bảo vệ đường thở trong khi nuốt.
• Phẫu thuật: Nếu dây thanh không thể phục hồi được thì phẫu thuật có thể cải thiện được khả năng nuôt nói thở.

Tiêm phồng dây thanh: khi liệt dây thanh trở nên teo nhỏ, tạo nên một khe hở khi phát âm, lúc này bác sĩ sẽ tiên một số chất làm dầy và làm đây dây thanh như: mỡ của cơ thể, collagen.

chuyển vị trí của dây thanh: trong trường hợp dây thanh lệt một bên và ở vị trí mở: phẫu truật viên sẽ mổ một của sổ ở phần ngoài của dây thanh, đẩy dây thanh bị liệt vào đường giữa, việc này giúp cho dây thanh rung được tốt hơn, bệnh nhân sẽ cải thiện được giọng nói.

Mở khí quản: đây là một phẫu thuật cấp cứu, được tiến hành khi cả hai dây thanh đều bị liệt, hai dây thanh ở vị trí khép, bệnh nhân không thể thở được, lúc này phẫu thuật viên sẽ mở một lỗ thông từ cổ vào trực tiếp khí quản, bệnh nhân sẽ thở trực tiếp qua lỗ mở khí quản này.

Tóm lại: liệt dây thanh là bệnh có nhiều nguyên nhân, khi bạn thấy khó chịu, giọng nói thay đổi, hoặc khàn tiếng kéo dài mà không hồi phục nên đến bác sĩ tai mũi họng khám để được xác định nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp.

Theo taimuihong.vn


MỌI NGƯỜI THAM KHẢO NHẬN XÉT CỦA BỆNH NHÂN TRÊN TRANG FACEBOOK Tư Vấn, Điều trị Bệnh Khàn Tiếng Community BS. Phạm Thị Vân Thanh
ĐT: 0913.16.33.16
website: http://www.trikhantieng.com
ĐC:213 Đào Duy Từ,P.6,Q.10,TP.HCM (bên hông sân vận động Thống Nhất)